خرپشته یکی از فضاهای آپارتمان است که جایگاه خود را در میان مشاعات ساختمان حفظ کرده‌است. این فضا در واقع اتاقکی است که پشت بام را به راه پله متصل می‌کند و می‌تواند کارایی های زیادی داشته باشد. این فضا بخش کوچک اما مهم از ساختمان های مسکونی و تجاری است که معمولا در پشت بام ها قرار میگیرد و وظیفه ی از تجهیزات موجود در این فضارا بر عهده دارد.
در نگاه اول خرپشته ممکن است ساختاری ساده داشته باشد اما این بخش نقش اساسی در ایمنی، نگهداری و حتی زیبایی کلی ساختمان ایفا می کند. با این حال، طراحی و نگهداری اصولی خرپشته اغلب نادیده گرفته می شود واین موضوع در نهایت می تواند هزینه های تعمیر و نگهداری را افزایش داده و مشکلاتی برای ساکنین ایجاد کند.
خرپشته (Parapet) یک اصطلاح معماری می باشد که به دیوار یا یا مانع کوتاه گفته می شود که در بالای سقف قرار میگیرد. این خرپشته ها می توانند نقش های مختلفی در ساخت و ساز داشته باشند. در این مقاله به بررسی جامع خرپشته خواهیم پرداخت.
در بسیاری از منازل قدیمی از خرپشته به عنوان انبار برای صاحب خانه یا اتاقکی دنج برای ایشان استفاده می‌شده‌است. اما امروزه این بخش ساختمان در دسته مشاعات قرار گرفته و متعلق به تمامی ساکنین ساختمان است. همچنین بر اساس مقررات ملی ساختمان، برای ساخت خرپشته استاندارد هایی درنظر گرفته‌شده‌است که عدم رعایت آن می‌تواند منجر به تخریب شود.
تاریخچه خرپشته ها
استفاده از خرپشته ها از زمان های قدیم و دوران باستان مورد استفاده مردمان بوده است. این سازه در معماری های قدیم به عنوان موانع محافظتی برای ساختمان هنگام حملات نظامی مورد استفاده قرار می گرفته اند. همچنین این سازه برای قلعه ها و دژ ها به منظور حفاظت از سربازان در برابر تیر اندازی مورد استفاده قرار میگرفت. همچنین این سازه به عنوان سدی برای جلوگیری از سقوط افراد نیز استفاده میشد.
در روم باستان نیز این سازه به عنوان جزئی از دیوارهای شهر و ساختمان ها بکار می رفت.
در قرون وسطی نیز خرپشته ها به عنوان منبع دفاعی مورد استفاده قرار می گرفتند.
انواع خرپشته
این سازه انواع مختلفی دارد که هرکدام از آن ها ویژگی منحصر به فردی دارند و کاربرد های خاص خود را نیز دارند. در ادامه به برخی از انواع این سازه می پردازیم.
ساده:
این نوع سازه دارای دیوار کوتاهی است که به سادگی روی لبه سقف نصب می شود. این سازه بیشتر به منظور جلوگیری از سقوط افراد و ایمنی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
تزئینی:
خرپشته های تزئینی معمولا دارای جزئیات تزئینی و معماری هستند. این سازه برای افزایش زیبایی ساختمان و ایجاد جلوه ای ویژه به ساختمان طراحی می شود.
مرزبندی:
این ساه برای تعیین مرز و جداسازی بخش های مختلف ساختمان و یا فضا مورد استفاده قرار می گیرد. این سازه می تواند به صورت دیوار کوتاه نصب شود.
دفاعی:
این نوع سازه برای حفاظت از ساختمان و یا فضاها در برابر حملات استفاده می شود. خرپشته های دفاعی معمولا دارای شکاف و جایی برای تیراندازی هستند.
لبه پله ای:
این نوع سازه دارای لبه هایی به صورت پله است که به ساختمان جلوه ای خاص می دهد. این نوع سازه معمولا در ساختمان های تاریخی و کلاسیک دیده می شود.
کاربرد خرپشته
خرپشته کارایی های بسیاری دارد؛ از جمله این کاربرد ها می‌توان به اتاقک آسانسور، کارگاه کوچک، انباری و… اشاره کرد. همچنین اگر متراژ خانه زیاد باشد می‌توان از آن به عنوان یک واحد مسکونی کوچک نیز استفاده کرد. در کلیسا ها از این فضا برای استقرار گروه کر استفاده می‌شده است.
از دیگر کاربرد های خرپشته می توان به ایمنی و محافظت، زیبایی شناسی، تفکیک فضا ها و کنترل آب و هوا اشاره کرد.
مزایا و معایب خرپشته
این سازه دارای مزایا و معایب متفاوتی است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
مزایا:
- بهبود زیبایی شناسی: این سازه می تواند به ظاهر ساختمان جلوه ای زیبا ببخشد. همچنین این امر موجب افزایش ارزش ملک و جلب توجه می شود.
- محافظت در برابر عناصر طبیعی: یکی از قابلیت های مهم خرپشته ها این است که از نفوذ باران و نمزدگی به داخل ساختمان جلوگیری می کنند.
- انعطاف پذیری در طراحی: خرپشته ها انواع مختلفی دارند و با طراحی و متریال های مختلف قابل اجرا هستند و این امر به معماران این اجازه را می دهد که با توجه به نیاز های خاص پروژه خرپشته هایی متناسب با با سبک و کاربرد ساختمان طراحی کنند.
معایب:
- هزینه اضافه: ساخت و نصب این سازه می تواند هزینه ی بیشتری را به پروژه های ساختمانی اضافه کند، مخصوصا اگر سازه مورد نظر دارای تزئینات و ظریف کاری باشد.
- نگهداری منظم و دشوار: این سازه اگر از مواد طبیعی مانند چوب ساخته شده باشد و یا در معرض شرایط جوی مختلف قرار بگیرد نیازمند به نگهداری بیشتری خواهد بود.
- محدودیت در طراحی: بعضی مواقع مکن است که خرپشته ها با طراحی مدرن سازگاری نداشته باشند و با محدودیتی در انتخاب سبک معماری روبه رو می شوند.
قوانین ساخت خرپشته
طبق قوانین شهرداری، ساخت خرپشته مجاز نیست و به بعد از دریافت مجوز پایان کار، موکول می شود. در صورت توافق ساکنان، ساخت این واحد انجام می شود و تبعات آن بر عهده همگی است. تخلف معمولا با پرداخت جریمه به شهرداری حل می شود اما بعضا ممکن است شهرداری به تخریب آن حکم دهد و شامل مجوز نباشد.
در پشت بام برخی ساختمان ها ارتفاع یک بخش بیشتر از سایر بخش هاست و اتاقک آسانسور با خرپشته یکسان است. طبق ضوابط در این شرایط، ارتفاع خرپشته باید بالاتر از پشت بام و هم تراز سقف اتاقک آسانسور باشد. در این رابطه، بر اساس ضوابط صدور پایان کار ساختمان شهرداری، ارتفاع اتاقك آسانسور از ارتفاع خرپشته نبايد بيشتر شود و حداكثر ارتفاع آن 2.8 متر است.
در مجموع برای ساخت خرپشته، اصول و استانداردهای زیر باید رعایت شود:
- ارتفاع خرپشته در ساختمان هایی که اتاقک آسانسور دارند باید حداکثر 280 سانتیمتر بالا تر از کف بام و سقف آن باید همتراز با سقف اتاقک آسانسور باشد.
- معمولا دودکش ها در نزدیکی خرپشته قرار داده می‌شود ولی توصیه می‌شود که با فاصله نصب شوند.
- کف و سقف خرپشته به منظور تخلیه آب ناشی از بارندگی باید شیب بندی شود.
- ارتفاع مفید خر پشته، حداکثر 2 متر و 20 سانتی متر است.
نتیجه گیری
خرپشته ها عناصری در معماری هستند که نقش های مختلفی را در ساختمان ها به عهده دارند. این سازه نیز مانند تمام چیز هایی که در جهان وجود دارند از مزایا و معایب مخصوص به خود برخوردار هستند، اما باید توجه داشت که در این سازه مزایای آن بر معایبش غلبه می کند. استفاده هوشمندانه از خرپشته ها موجب افزایش کارایی ساختمان می شود و جلوه ای خاص به ساختمان می بخشد.
اگر تجربه‌ای در این زمینه دارید یا سوالاتی دارید، لطفاً در قسمت کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.
این مقاله توسط تیم نرم افزار مدیریت ساختمان همساده‌ها نوشته شده است. همساده‌ها یک نرم‌افزار مدیریت ساختمان است که امکاناتی مانند ثبت و مدیریت واحدها، پرداخت آنلاین شارژ و قبوض، ارائه گزارش‌های مالی، اطلاع‌رسانی به ساکنین، و مدیریت هزینه‌ها را فراهم می‌کند. این اپلیکیشن تحت وب بوده و از طریق تلفن همراه و کامپیوتر قابل دسترسی است. همچنین، امکاناتی برای نظرسنجی، مشاهده بیلان ساختمان، و پشتیبانی قوی نیز دارد. همساده‌ها با هدف سهولت در مدیریت ساختمان و بهبود تعاملات بین ساکنین و مدیران طراحی شده است.
برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به وب‌سایت همساده‌ها مراجعه کنید.
درباره قوانین ساخت و ساز بیشتر بخوانید:
